روش صحیح یادگیری دروس برای موفقیت در آزمون سراسری: پیش از شروع مطالعه

همانطور که می دانید سوالات آزمون سراسری هر سال مفهومی و مفهومی تر می شوند و بنابراین داوطلبان هم ملزم می شوند به یادگیری مفهومی. در این قسمت قرار است که بهترین و سریع ترین راه ها را برای مطالعه ی مفهومی و دقیق مباحث آزمون سراسری با هم بررسی کنیم و یکی از بزرگ ترین قدم ها را برای موفقیت در آزمون سراسری برداریم.

متخصصان مطالعه و یادگیری درس ها را به دو دسته تقسیم می کنند: درس های تمرینی یا تحلیلی و درس های خواندنی. همانطور که از نام دسته ی اول پیداست، برای یادگیری این دروس نیازمند تمرین هستیم. به عبارتی دیگر اصلی ترین اقدام ما برای یادگیری دروس تمرینی یا تحلیلی، حل تمرین است. البته لازم به ذکر است که درس های خواندنی با درس های حفظی تفاوت هایی دارند که در ادامه به آن ها اشاره خواهم کرد.

درس هایی که برچسب تمرینی و یا تحلیلی دارند از این قرارند: قواعد درس عربی، زبان انگلیسی و زبان فارسی، آرایه ها و قرابت معنایی ادبیات فارسی، حسابان، ریاضی، فیزیک، مسائل شیمی و زیست، هندسه و گسسته. درس های خواندنی نیز به این ترتیب هستند: دین و زندگی، زیست، تعاریف شیمی و فیزیک. قبل از معرفی درس های حفظی به تفاوت این دروس با دروس خواندنی می پردازم.

در یادگیری دروس خواندنی یک چرایی تعریف می شود ولی در دروس حفظی این گونه نیست. برای ما مهم است که چرا توحید به چند دسته تقسیم می شود (خواندنی) ولی دلیل آنکه نظامی پنج اثر ادبی دارد برای ما چه اهمیتی دارد؟ (حفظی)

مواردی که در روبرو به آن ها اشاره کرده ام در دسته ی دروس حفظی قرار می گیرند: تاریخ ادبیات، فرمول های شیمی، بعضاً فرمول های ریاضی (مانند مثلثات)، لغات ادبیات، عربی و زبان انگلیسی.

پیش از بررسی روش های صحیح مطالعه باید نکته هایی را به شما دوستان عزیزم یادآور بشوم. همه ی شما حدود 10 یا 11 سال است که مشغول به تحصیل هستید و در این راه از روش ها و راه های مختلفی بهره گرفته اید که مطمئنا موفق بوده اند. همین موضوع ساده که شما تا به اینجا کار رسیده اید نشان از موفقیت آن روش هایی بوده که مورد استفاده ی شما قرار گرفته اند. اما آمادگی برای موفقیت در آزمون سراسری نیازمند تغییر این روش هاست. آزمون سراسری به دلایلی از جمله: زیادی حجم مباحث، تغییر نوع یادآوری و همچنین رقابتی متفاوت با سایر آزمون های علمی زندگی متفاوت است.

بنا بر مطالب بند فوق، یک داوطلب حرفه ای برای موفقیت بیش تر و همچنین سریع تر می بایست متناسب با تفاوت‎ های این آزمون با سایر آزمون ها، تفاوت هایی در روش های مطالعه ی خود ایجاد کند.

ممکن است در نگاه اول این روش های جدید برای شما طولانی به نظر بیایند. تضمین می کنم که این نگاه اولیه به زودی برطرف می شود و دلیل این نگاه فقط و فقط جدید بودن این روش ها برای شماست. حتی اگر بخشی از مسیر طولانی باشد مطمئن باشید که نتیجه اش انقدری خوب و بی نقص هست که ارزش خرج کردن مقدار بیش تری از زمان را داشته باشد.

در این قسمت تمامی روش های مطالعه را در دو بخش قبل از مطالعه و در حین مطالعه مورد بررسی قرار خواهیم داد. توجه داشته باشید که بعضی مراحل فقط برای دروس تمرینی و یا فقط برای دروس خواندنی پیشنهاد می شوند که این روش ها را با استفاده از عبارت داخل پرانتز پیش از شروع به بررسی یک روش، تفکیک کرده ام. لطفا در اجرا، ترتیب روش ها را رعایت کنید.

ابتدا به بررسی مراحل قبل از مطالعه می پردازم:

حتما تاکنون به سرگرمی هایی مانند پازل مشغول شده اید. فرض کنید که پازلی در اختیار دارید. برای تکمیل چینش این پازل، اگر در ابتدای کار تصویر کلی را به شما نشان بدهند کارتان آسان تر است یا ندهند؟ قطعا می دانید که با داشتن پیش زمینه ای از تصویر کلی پازل بسیار راحت تر می توانید این پازل را تکمیل کنید.

(تمرینی و خواندنی): پیش خوانی دقیقا همان تصویر اولیه ی پازل است که شما را کمک می کند تا بتوانید تصویر ماندگارتری از درس را در ذهن خود تشکیل دهید و آسان تر و سریع تر به تصویرنهایی درس دست پیدا کنید. اما متاسفانه این مرحله ی بسیار مهم توسط بیش تر داوطلبان اجرا نمی شود. پیش خوانی یعنی دیدن تصویر کلی فصل یا بخش موردنظر از طریق نگاه کردن به تصاویر، سرفصل ها، عناوین، مطالب و قسمت هایی که با رنگ یا قلم متفاوتی نوشته شده است.

زمانی که یک داوطلب باید صرف پیش خوانی کند نباید بیش تر از 2 الی 4 دقیقه باشد. زیرا در این صورت (مطالعه جزئی به جای کلی) احساس یادگیری کامل در ما ایجاد شده و این باعث می شود که در مراحل بعدی مطالعه اهمال کاری کنیم. از اهمیت پیش خوانی همین بس که مطلقا امکان ندارد درسی خواندنی را بدون پیش خوانی به طور کامل یا بگیریم.

(تمرینی): حضور در کلاس مرحله ی بعدی یادگیری ست. یادتان باشد مدت زمانی که شما برای یادگیری یک مطلب در خانه صرف می کنید خیلی بیش تر از زمانی است که یک دبیر آن مطلب را به شما تدریس می کند. بعد از پیش خوانی برای دروس تمرینی می بایست در کلاس درس حضور پیدا کنید و با استفاده از تکنیک های ساده ای از جمله: انتخاب جایی مناسب برای نشستن، یادداشت برداری در حین تدریس و دقت، نهایت استفاده را از دبیر و حضورش داشته باشید. یادتان باشد اگر در کلاس به درس و دبیر توجه و دقت کافی را نداشته باشیم، می بایست در منزل زمان بیش تری را صرف مطالعه کنیم و این یعنی به دیگران اجازه ی سبقت علمی از خود را داده ایم.

می دانم که بارهای بار برای همه ی شما عزیزان پیش آمده که با وجود سعی زیاد در پاسخگویی به سوالی در جلسه ی امتحان، باز هم نتوانستید به آن سوال پاسخ بدهید ولی با خروج از حوزه ی امتحانی از طریق دوستان و یا کتاب درسی پاسخ آن سوال را پیدا کردید و به طور شگفت آوری این پاسخ تا مدتی طولانی در ذهن شما باقی مانده است. این موضوع از ویژگی ذهنی شما به نام «چسبندگی» و یا «گرسنگی» نشأت می گیرد. در این قسمت می خواهیم از این ویژگی ذهنمان استفاده ای بهینه در جهت یادگیری بهتر دروس خواندنی داشته باشیم. (خواندنی): سوال گذاری نام این روش استفاده از ویژگی چسبندگی ذهن است و باعث افزایش تمرکز ما در حین مطالعه خواهد شد. در این مرحله از یادگیری و مطالعه می بایست از متن درس برای خودمان و به منظور ایجاد کنجکاوی ذهن سوال هایی را طرح کنیم. البته باید بدانیم که این کار در ابتدا برای ما دشوار خواهد بود ولی بعد از مدتی عادی و آسان می شود. در نظر داشته باشید که اگر زمان و یا حوصله طرح چنین سوالاتی را پیش از مطالعه ندارید، می توانید چند سوال از این مبحث و از کتاب های کمک آموزشی بخوانید ولی بدانید که پاسخ ندادن به این سوال ها عادی است و نباید نگران شوید.