هدف و ماهیت
متخصصان با مطالعه‌ی رشته اعضای مصنوعی و وسایل کمکی، دانش و مهارت لازم را برای ساخت دست و پای مصنوعی و وسایل کمکی مورد استفاده برای افراد فلج و افرادی که دارای ناهنجاری‌های عضلانی و استخوانی هستند، به دست می‌آورند. رشته اعضای مصنوعی و وسایل کمکی یکی از زیر شاخه‌های توانبخشی است که در آن طریقه‌ی طراحی و ساخت اعضای مصنوعی و وسایل کمکی بر اساس اصول مهندسی و منطبق با آناتومی بدن آموزش داده می‌شود، در واقع دروس رشته اعضای مصنوعی مجموعه‌ای از علوم مهندسی و علوم پزشکی است.
در رشته اعضای مصنوعی دو دسته وسیله‌ی کمکی به نام‌های ارتز و پروتز ساخته می‌شود که ارتز به وسیله‌ای گفته می‌شود که در موازات اندام فلج یا ضعیف به کار برده شده و به آن کمک می‌کند تا کارایی بهتری داشته باشد و شامل تمام اندام‌ها از جمله اندام تحتانی، اندام فوقانی، ستون فقرات و سر و گردن می‌شود. پروتز نیز عضو مصنوعی است که جانشین عضو طبیعی شده و در امتداد عضو طبیعی قرار می‌گیرد.
تفاوت رشته‌ی اعضای مصنوعی با مهندسی پزشکی
رشته‌ی مهندسی پزشکی در زمینه‌ی الکترونیک و بیومکانیک کاربردی کل تجهیزات پزشکی، فعالیت می‌کند. یعنی طراحی یک دستگاه رادیولوژی یا فیزیوتراپی نیز در حیطه‌ی کار مهندسی پزشکی قرار می‌گیرد، در حالیکه رشته اعضای مصنوعی به طراحی و ساخت وسایل کمکی و اعضای مصنوعی می‌پردازد و اعضای مصنوعی قابل ساخت در این رشته نیز اعضای مصنوعی خارج از بدن مثل دست، پا، چشم و بینی است.
از همین جا می‌توان به یکی دیگر از تفاوت‌های موجود بین این دو رشته پی برد چون فارغ‌التحصیل مهندسی پزشکی علاوه بر اعضای مصنوعی خارج از بدن، پروتزهای داخلی مثل قلب مصنوعی یا اعضای پیچیده الکترونیکی و مکانیکی مثل دست سیبرنتیکی را نیز طراحی می‌کند اما فارغ‌التحصیل اعضای مصنوعی، قطعات ساده‌تری که با ابزار دستی نیز قابل ساخت است مثل پای مصنوعی عادی یا انواع بریس‌ها را طراحی کرده و می‌سازد. توجه به تفاوت بین این دو رشته مسئله‌ی مهمی است چون عده‌ای از داوطلبان با این تصور که رشته‌ی اعضای مصنوعی پزشکی است، این رشته را انتخاب می‌کنند و بعضی از داوطلبان نیز تصور می‌کند که هدف این رشته طراحی روبوت و طراحی سیستم‌های کامپیوتری و الکترونیکی است، در حالیکه دانشجوی این رشته بیشتر به طراحی و ساخت سیستم‌های مکانیکی می‌پردازد.
متخصص اعضای مصنوعی در سه زمینه‌ی حمایت از اعضای ضعیف و ناتوان بدن، ساخت اندام مصنوعی برای عضو از دست رفته و اصلاح ناهنجاری‌ها فعالیت می‌کند و برای بدست آوردن این تخصص، دروس پایه مثل آناتومی بدن، علل ناهنجاری‌ها و بیماری‌های اندام‌های مورد نظر را مطالعه کرده و سپس نحوه‌ی ساخت ارتزها و پروتزهای مختلف را فرا می‌گیرد، ارتزهای اصلاح کننده و ارتزهایی که کمک می‌کند تا یک عضو کارآیی خود را داشته باشد.
برای مثال فردی که دچار بیماری فلج اطفال شده است با استفاده از ارتزهای کمک کننده می‌تواند سرپا ایستاده و به فعالیت‌های زندگی خود به صورت مستقل ادامه دهد. یک بخش از رشته‌ی اعضای مصنوعی به ساخت وسایل کمکی نظیر ساخت ویلچر باز می‌گردد که البته این بخش در دانشگاه‌های ایران آموزش داده نمی‌شود.
توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه
دانشجوی رشته اعضای مصنوعی مثل یک مجسمه‌ساز باید با گچ مجسمه‌سازی کار کند و قالب‌های گچی از پا، دست، نیم تنه یا سر و گردن بسازد و مثل یک نجار، آهنگر و کفاش باید به جوشکاری، تراشکاری، اره‌کاری، فلزکاری و چرم‌کاری بپردازد. به عبارت دیگر متخصص این رشته باید از دست‌هایی توانا برخوردار بوده و به کارهای فنی و صنعتی علاقه‌مند باشد.
دانشجوی این رشته نیز باید شم فنی داشته باشد و بتواند با وسایل فنی کار کند. از نظر علمی نیز دانشجوی این رشته لازم است که در فیزیک، مکانیک، ریاضی، زیست‌شناسی و زبان انگلیسی توانمند باشد. دانشجوی این رشته باید دارای جسم و روحی سالم و توانمند باشد تا در انجام کارهای سنگین این رشته مثل فلزکاری یا کار با گچ و قالب‌های سنگین دچار مشکل نشود و بتواند بعضی از اوقات چهار ساعت سرپا بایستد و کار کند. در ضمن باید آمادگی روحی لازم را برای برخورد با بیماران داشته باشد. بیمارانی که گاه بسیار دردمند هستند و متخصص این رشته باید با صبر و حوصله به آن‌ها یاری دهد.
ساخت دست و پای مصنوعی مثل مجسمه‌سازی است و دانشجوی این رشته نیز باید مثل یک هنرمند، طبعی لطیف و دست‌هایی ماهر داشته باشد تا بتواند کاری خوب ارائه دهد. در ضمن باید اهل کار فنی باشد تا در ساخت وسایل کمکی موفق گردد و بالاخره داشتن روابط اجتماعی خوب در این رشته بسیار ضروری است چون رشته‌ی اعضای مصنوعی یک رشته‌ی خدماتی است و فارغ‌التحصیل آن باید با دردمندترین اعضای جامعه در ارتباط باشد. افرادی که نیاز به برخوردی خوب و صبر و حوصله زیاد دارند.
انتخاب رشته فرآیند پیچیده‌ای است که نیاز به تخصص بالایی دارد. جهت انجام انتخاب رشته‌ی دانشگاهی توسط استاد علی قاسمی با ما تماس بگیرید.