هدف و ماهیت
ریاضیات علم نظم است و موضوع رشته ریاضی یافتن، توصیف و درک نظمی است که در وضعیت‌های ظاهراً پیچیده نهفته است و ابزارهای اصولی این علم، مفاهیمی هستند که ما را قادر می‌سازند تا این نظم را توصیف کنیم.
علم ریاضی، قانونمند کردن تجربیات طبیعی است که در گیاهان و بقیه مخلوقات مشاهده می‌کنیم. علوم ریاضیات این تجربیات را دسته‌بندی و قانونمند کرده و همچنین توسعه می‌دهد.
ریاضیات علم مدل‌دهی به سایر علوم است. یعنی زبان مشترک نظریات علمی سایر علوم، علم ریاضی می‌باشد و امروزه اگر علمی را نتوان به زبان ریاضی بیان کرد، علم نمی‌باشد.
اهداف گرایشهای مختلف این رشته عبارتند از
ریاضی کاربردی
هدف از این شاخه تربیت کارشناسی است که با اندوخته‌ی کافی از دانش ریاضی، توانایی تحصیل کمّی از مسائل صنعتی، اقتصادی و برنامه‌ریزی را کسب نموده، توان ادامه‌ی تحصیل در سطوح بالاتر را داشته باشد.
ریاضی محض
هدف از این شاخه‌ی ریاضی، تربیت متخصصان جامع در علوم ریاضی است که آمادگی لازم برای ادامه تحصیل در جهت اشتغال به پژوهش و نیز انتقال علم ریاضی در سطوح دانشگاهی را داشته باشند. آشنایی با تجزیه و تحلیل مسائل در قالب ریاضی و مدل‌سازی ریاضی نیز از اهداف دیگر شاخه‌ی ریاضی محض است.
دبیری ریاضی
هدف از شاخه‌ی دبیری تربیت دبیران و کارشناسان متخصص آموزش ریاضی است که پاسخگوی نیازهای آموزش و پرورش کشور در سطوح پیش دانشگاهی باشند.
رشته ریاضی بر خلاف تصور بعضی از افراد یک سری فرمول و قواعد نیست که همیشه و در همه‌جا بتوان از آن استفاده کرد بلکه ریاضیات درست فهمیدن صورت مسأله و درست فکر کردن برای رسیدن به جواب است و برای به دست آوردن این توانایی، دانشجو باید صبر و پشتکار لازم را داشته باشد تا بتواند حتی به مدت چندین ساعت در مورد یک مسأله ریاضی فکر کرده و در نهایت با ابتکار و خلاقیت آن را حل کند.
فارغ‌التحصیلان رشته ریاضی می‌توانند پس از پایان تحصیلات، در ادارات دولتی برای مسئولیت‌هایی که به نوعی با تجزیه و تحلیل مسائل سروکار دارند، در بخش خصوصی در اموری همانند طراحی سیستم‌ها در امر بهینه‌سازی و بهره‌وری، در بخش صنعت برای اموری همانند مدل‌سازی‌های ریاضی، در آموزش و پرورش و … مسئولیت‌های متفاوتی را به عهده گیرند.
توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه
شاید مهم‌ترین توانایی علمی یک دانشجوی رشته ریاضی، تسلط بر درس ریاضی دبیرستان می‌باشد که این امر صرفاً زاییده‌ی علاقه‌ی شخصی به این درس است.
رشته ریاضی نیازمند دانشجویانی است که از نظر ذهنی آمادگی جذب ایده‌های جدید را داشته باشند و بتوانند الگوها و نظم را درک کرده و مسائل غیرمتعارف را حل کنند. به عبارت دیگر یک روحیه‌ی علمی، تفکر انتقادی و توانایی تجزیه و تحلیل داشته باشند.
از آنجا که ریاضیات ورود به عرصه‌های ناشناخته و کشف قوانین آن است، علاقه‌مندی به مباحث ریاضی از همان دوران تحصیل در دبیرستان مشخص می‌شود. همین علاقه‌مندی است که می‌تواند راه‌های بسیار سخت را برای دانشجوی این رشته هموار سازد. یک ریاضیدان قبل از هر چیز باید جرات قدم‌گذاری در وادی ناشناخته‌ها را داشته باشد. به طور کلی دقت، تجزیه و تحلیل صحیح و صبر و پشتکار سه عامل اصلی در توفیق داوطلب در این رشته می‌باشد.
توانایی‌های فارغ‌التحصیلان مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری
نظر به اینکه در مقاطع تحصیلات تکمیلی به جنبه‌های پژوهشی، تحقیقاتی و کاربردی با دید عمیق‌تری پرداخته می‌شود، فارغ‌التحصیلان این مقاطع دارای توانایی‌های علمی و تحقیقی و محاسباتی زیادی هستند و در کارهای اجرایی نقش مهم و ارزنده‌ای دارند. در مقطع دکتری، دانشجویان ضمن افزایش مراتب علمی خود در یک زمینه‌ی خاص، قدرت، توان و صلاحیت خود را در جهت انجام طرح‌های تحقیقاتی در سطح ملی و منطقه‌ای افزایش می‌دهند و قادر به توسعه‌ی مرزهای دانش و رفع معضلات علمی و اجرایی از طریق پژوهش می‌باشند. فارغ‌التحصیلان مقاطع تحصیلات تکمیلی می‌توانند با توجه به تخصص ویژه‌ی خود، در مراکز علمی و پژوهشی، مراکز تحقیقاتی، دانشگاه‌ها و صنایع و مراکز آموزش عالی بعنوان عضو هیات علمی یا عضو پژوهشی جذب گردند.
خوشبختانه با رویکرد صنایع و مؤسسات به انجام امور تحقیقاتی، هم‌اکنون امکان جذب بسیاری از فارغ‌التحصیلان تحصیلات تکمیلی رشته‌های ریاضی، فراهم شده است.
گرایشهای رشته ریاضی
در کل سه گرایش برای رشته ریاضی وجود دارد که عبارتند از: ریاضی محض، ریاضی کاربردی و دبیری ریاضی.
رئیس اتحادیه‌ی بین‌المللی ریاضیدانان جهان در یازدهمین اجلاس آکادمی جهان سوم، عنوان کرده است که بهتر است بگوییم ریاضیات و کاربردهای آن، نه اینکه ریاضیات را به محض و کاربردی تفکیک کنیم چرا که به اعتقاد ریاضیدان‌ها هیچ مقوله‌ی ریاضی نیست که روزی کاربردی برای آن پیدا نشود.
ریاضیات محض بیشتر به قضایا و استدلال‌ها، منطق موجود در آن‌ها و چگونگی اثباتشان می‌پردازد اما در ریاضیات کاربردی چگونه استفاده کردن و به کارگرفتن قضایا، آموزش داده می‌شود، به عبارت دیگر در این شاخه، کاربرد ریاضیات در مسائل موجود در جامعه بیان می‌گردد.
وقتی صحبت از رشته ریاضی محض می‌شود نباید تصور کرد که باید در گوشه‌ای نشست و به حل مسائل ریاضی پرداخت بلکه این علم، به خصوص در مدارج بالا، ارتباط نزدیکی با طبیعت دارد به عبارت دیگر ایده‌های ریاضی از ذهن پژوهشگران نمی‌روید بلکه ریاضیدان‌ها غالباً الهام خود را از طبیعت می‌گیرند و به قول ژان باپتیت فوریه ریاضیدان مشهور قرن نوزدهم فرانسه تعمق در طبیعت، پربارترین منابع اکتشافات ریاضی است.
عموماً ریاضیات کاربردی به شاخه‌ای از ریاضی گفته می‌شود که کاربرد علمی مشخصی داشته باشد برای مثال در اقتصاد، کامپیوتر، فیزیک و یا آمارواحتمال کاربرد داشته باشد و ریاضی محض نیز به شاخه‌ای گفته می‌شود که به نظریه‌پردازی ریاضی می‌پردازد اما باید توجه داشت که امروزه این دو گرایش آن‌چنان در هم ادغام شده‌اندکه مرزی را نمی‌توان بین آن‌ها مشخص کرد.
زیرا گاه یک تئوری کاملاً محض وارد مرحله کاربردی شده و چون در عمل با مشکل روبرو می‌شود، بار دیگر به حوزه تئوری برمی‌گردد و در نهایت پس از رفع نقایص، دوباره وارد مرحله کاربردی می‌شود. یعنی یک تعامل و ارتباط دو جانبه‌ای بین ریاضی کاربردی و محض وجود دارد و هر یک از این دو شاخه، از تجربیات شاخه دیگر به بهترین نحو استفاده می‌کند و به همین دلیل یک ریاضیدان موفق باید از هر دو شاخه اطلاع داشته باشد.
گرایشهای مختلف مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری
فارغ‌التحصیلان مقاطع کارشناسی رشته ریاضی کاربردی می‌توانند در مقاطع کارشناسی ارشد در گرایشهای مختلف: «تحقیق در عملیات، آنالیز عددی، بهینه‌سازی و نظریه‌ی کنترل» به تحصیل ادامه دهند، فارغ‌التحصیلان کارشناسی ریاضی محض و دبیری می‌توانند در مقاطع کارشناسی ارشد در گرایشهای مختلف: «آنالیز ریاضی، جبر، هندسه و معادلات دیفرانسیل» ادامه تحصیل دهند. در هر یک از گرایشهای یاد شده زیرشاخه‌های تخصصی‌تری وجود دارد که در مقطع دکترای تخصصی (Ph.D) و نیز در رساله‌ی دکتری به آن پرداخته می‌شود.
آینده‌ی شغلی و بازار کار
کاربرد رشته ریاضی در علوم مختلف انکارناپذیر است. برای مثال مبحث آنالیز تابعی در مکانیک کوانتومی، کاربرد بسیاری زیادی دارد و یا در بیشتر رشته‌های مهندسی معادله‌ی لاپلاسی که یک معادله‌ی ریاضی است، مورد استفاده قرار می‌گیرد. در جامعه‌شناسی نیز نظریه‌ی احتمال و نظریه‌ی گروه‌ها نقش بسیار بسیار مهمی ایفا می‌کند. در کل باید گفت که همه‌ی صنایع، زیر ساخت ریاضی دارند و به همین دلیل در همه مراکز صنعتی و تحقیقاتی دنیا، ریاضیدان‌ها در کنار مهندسان و دانشمندان سایر علوم حضوری فعال دارند و آنچه در نهایت ارائه می‌شود، نتیجه کار تیمی آن‌ها است.
اگر در جامعه، مشاغل جنبه‌ی علمی داشته باشند، قطعا به تعداد قابل توجهی ریاضیدان نیاز خواهیم داشت چون یک ریاضیدان می‌تواند مشکلات را به روش علمی حل کند. البته این به آن معنا نیست که در حال حاضر هیچ فرصت شغلی برای یک ریاضیدان وجود ندارد اما باید حضور ریاضیدان‌ها در مراکز تحقیقاتی و صنعتی پررنگ‌تر باشد.
هرچقدر که شغل یک فرد تخصصی‌تر شود، میزان ریاضیاتی که لازم دارد، بیشتر می‌گردد.
برای مثال یک مهندس الکترونیک از آنالیز تابعی و فرآیندهای تصادفی استفاده می‌کند و یا یک برنامه‌ریز پروژه‌های اقتصادی از مطالب پیشرفته‌ی آماری مانند سری‌های زمانی، به عنوان ابزار کار یاری می‌گیرد. به همین دلیل امروزه تربیت متخصصان علم ریاضی، یعنی افرادی که قادر هستند ریاضیات مورد نیاز را آموزش داده و یا تولید کنند، اهمیت بسیار زیادی دارد. چرا که لازمه‌ی پیشرفت در تکنولوژی، توجه به دانش ریاضی می‌باشد.
درست است که در جامعه ما مکان مشخصی برای جذب فارغ‌التحصیلان رشته ریاضی وجود ندارد اما یک لیسانس رشته ریاضی به دلیل نظم فکری و بینش عمیقی که در طی تحصیل به دست می‌آورد، می‌تواند با مطالعه و تلاش شخصی در بسیاری از شغل‌ها، حتی شغل‌هایی که در ظاهر ارتباطی با رشه ریاضی ندارد موفق گردد.
وضعیت نیاز کشور به این رشته در حال حاضر
هر وزارتخانه یا شرکتی نیاز به افرادی دارد که علاوه بر دانستن الفبای کامپیوتر، دارای توانایی و تجزیه و تحلیل و تصمیم‌گیری مناسب باشند در این زمینه شرکت‌ها می‌توانند فارغ‌التحصیلان ریاضی محض و یا کاربردی را جذب نمایند.
رشته‌های مختلف ریاضی جایگاه وسیعی در جامعه دارند از آن جمله: «تمام رشته‌های مهندسی، رشته‌های مختلف علوم پایه (فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی، زمین‌شناسی) پزشکی، علوم کامپیوتر، اکتشافات فضایی، بازرگانی، برنامه‌ریزی‌های دولتی غالب رشته‌های وابسته به صنعت، مدیریت و رشته‌های مختلف کشاورزی» به رشته‌ی ریاضی وابسته‌اند و از آن به طور مستقیم استفاده می‌کنند؛ همچنین بخش بزرگی از فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی کشور در طرح‌های مختلف نظیر: «نفت، پتروشیمی، حمل‌ونقل و …»، مستقیم و یا غیرمستقیم از ریاضی استفاده می‌کنند.
انتخاب رشته فرآیند پیچیده‌ای است که نیاز به تخصص بالایی دارد. جهت انجام انتخاب رشته‌ی دانشگاهی توسط مهندس علی قاسمی با ما تماس بگیرید.