هدف
شناخت پدیده های مختلف زمین، هدف اصلی رشته زمین‌شناسی است. اما در کشور ما به لحاظ فراوانی منابع طبیعی و وجود ذخائر با ارزش در اعماق زمین، دانش زمین‌شناسی از نظر علمی و اقتصادی دارای ارزش‌های ویژه‌ای است و نقش موثری را در زمینه‌ی شناخت منابع معدنی، اکتشاف و بهره برداری از آن‌ها و به طور اخص منابع نفتی دارد. بطور کلی هدف از رشته زمین‌شناسی تربیت نیروهای متخصصی است که بتوانند مسئولیت طرح و مطالعات، اجرا و نظارت بر اجرای طرح های مختلف معدنی و انرژی را در زمینه‌های اکتشاف و استخراج طرح‌های مختلف عمرانی در زمینه‌های سدسازی، تامین آب، آب‌رسانی، راه‌سازی و … را برعهده گیرند.
ماهیت
در عصر شکوفایی دانش و فن‌آوری، هر روز که می‌گذرد ساختمانی مرتفع‌تر، سدی عظیم‌تر یا تونلی در اعماق بیشتر احداث می‌شود. امروزه با افزایش جمعیت، نیاز به منابع آبی جدید، مواد اولیه‌ی مورد نیاز صنایع و انرژی، بیش از گذشته احساس می‌شود. برنامه‌ریزی اصولی همراه با خودباوری و تربیت نیروهای متخصص و کارآمد در جهت دستیابی به فن‌آوری و کشف منابع اولیه‌ی مورد نیاز، می‌تواند راه‌گشای استقلال و پیشرفت ملت‌ها، به ویژه کشورهای در حال توسعه باشد.
وضعیت فعلی جهان به گونه‌ای است که اگر قرار بود کشورهای جهان سوم، منابع معدنی، انرژی و آب خود را به درستی شناخته و در راه پیش‌برد منابع ملی خود از آن‌ها بهره جویند، کشورهای صنعتی جهان با بحران حاد و غیرقابل تصور، به خصوص با کمبود مواد معدنی و انرژی مواجه می‌شدند. بدین سبب، کشورهای صنعتی، برای جلوگیری از بروز بحران‌های احتمالی و تسلط بر منابع اولیه، همیشه به گونه‌ای سعی می‌کنند کشورهای جهان سومی و در حال توسعه را از دستیابی به فن‌آوری و علوم جدید بازدارند.
در این میان، کشورهای مستقل جهان همچون کشور ما، این وظیفه‌ی خطیر را به عهده دارند که با درک و شناخت صحیح از منابع معدنی و انرژی و ثروت‌های خدادادی به گونه‌ای از آن‌ها استفاده نمایند که متضمن استقلال و آزادی نسل‌های آینده خود باشند.
میهن اسلامی ایران با منابع غنی از مواد سوختنی (مایع، گاز و جامد)، ذخایر فلزی و غیرفلزی، منابع آب و قرار گرفتن در کمربند فعال لرزه‌خیزی، نیاز وافر به متخصصان و پژوهشگرانی دارد که با شناخت کامل نسبت به علوم زمین، به کاوش سطحی و زیرزمینی بپردازند و نعمت‌های الهی را آشکار کرده، مورد بهره‌برداری صحیح قرار دهند. به منظور تربیت نیروی متخصص زمین‌شناس، کارشناسی رشته‌ی زمین‌شناسی در گروه آزمایشی علوم تجربی ارائه می‌گردد.
توانایی‌های فارغ‌التحصیلان
همان‌گونه که اشاره شد، فارغ‌التحصیلان این رشته می‌توانند مسئولیت‌های متفاوتی نظیر: طراحی، مدیریت، اجرا و نظارت بر اجرای طرح‌های معدنی و امور مختلف عمرانی را به عهده گیرند، از آن جمله به موارد زیر می توان اشاره نمود:
- اکتشاف، پی‌جویی و استخراج معادن و برنامه‌ریزی لازم برای بهره‌برداری از آن‌ها.
- مطالعه و بررسی آب‌های زیرزمینی و سطحی و ارائه‌ی راه‌کارهای مناسب در بهره‌برداری اصولی از منابع آب زیر سطحی و سطحی (مدیریت منابع آب).
- مطالعات مکان‌یابی برای ساخت سازه‌هایی نظیر سد، تونل، راه و …
- انجام مطالعات ژئوتکنیکی (مکانیک خاک و سنگ) در طرح‌های عمرانی مختلف نظیر: سدسازی، تونل و …
- شناسایی مناطق مستعد لرزه‌خیزی و انجام مطالعات لرزه‌خیزی طرح‌های مختلف عمرانی و ارائه‌ی عوامل موثر در طراحی زمین‌لرزه‌ای.
- مطالعات فرسایش‌پذیری خاک‌ها و رسوبات انباشته شده در پشت سدها و ارائه‌ی شیوه‌ای مناسب در جهت کاهش اثرات زیان‌بار فرسایش خاک و رسوبات.
- مطالعه و مدیریت اکتشاف منابع نفت و گاز از دریا و خشکی.
- نقشه‌برداری معادن و دیگر طرح‌های عمرانی.
توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه
توانایی علمی: با توجه به کمیت و کیفیت درس‌هایی که در این رشته تدریس می‌گردد و همچنین شرایط کاری که فارغ‌التحصیلان این رشته بعد از فراغت در آن مشغول فعالیت هستند، ایجاب می‌کند که داوطلب از توان و دانش بالایی در زمینه‌های زمین‌شناسی و دروس علوم پایه از قبیل: ریاضی، شیمی و فیزیک برخوردار باشد.
توانایی جسمی: در این رشته واحدهایی هست که می‌بایست در صحرا و بیابان انجام شود، لذا شرایط جسمانی مساعد، قدرت تحمل شرایط سخت‌کاری، قدرت تجزیه و تحلیل و قدرت تصمیم‌گیری سریع از شرایطی هستند که برای داوطلب مطلوب به حساب می‌آیند.
علاقه‌مندی‌ها: علاقه، استعداد، روحیه‌ی قوی و امکان فعالیت در شرایط دشوار مناطق خارج از شهر، از دیگر توانایی‌های مطلوب داوطلب این رشته می باشد.داوطلب می‌بایست با مطالعه‌ی دقیق مباحث این رشته و با در نظر گرفتن علایق شخصی خود تصمیم‌گیری کند.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
امکان ادامه تحصیل تا سطوح عالی در گرایش‌های مختلف رشته زمین‌شناسی در کشور وجود دارد. در مقطع کارشناسی‌ارشد امکان ادامه‌ی تحصیل در این گرایش‌ها وجود دارد: آب‌شناسی، پترولوژی، تکتونیک، زمین‌شناسی اقتصادی، زمین‌شناسی مهندسی، زمین‌شناسی نفت، سنگ‌شناسی رسوبی و رسوب‌شناسی، فسیل‌شناسی و چینه‌شناسی و ژئوفیزیک (مشترک، رشته‌ی فیزیک). در هر یک از گرایش‌های یاد شده، زیر شاخه‌های تخصصی‌تری وجود دارد که در مقطع دکترای تخصصی و به خصوص در ضمن انجام پایان‌نامه‌ی دکتری به آن پرداخته می‌شود. امکان ادامه تحصیل در پاره‌ای از گرایش‌ها در داخل کشور مهیا نیست اما در خارج از کشور ارائه می شود.
رشته‌های مشابه و نزدیک به این رشته
علوم زیستی و شیمی رشته‌هایی هستند که ارتباط بسیار نزدیکی با این رشته دارند. همچنین ابزار کار این رشته، نقشه‌های ماهواره‌‌ای، سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و نقشه برداری باعث پیوند این رشته با دیگر علوم می شود. خاک‌شناسی، آب‌شناسی، هواشناسی، سنگ‌شناسی و جغرافیا در ارتباط تنگاتنگ با این رشته‌اند.
آینده‌ی شغلی و بازار کار
با توجه به وابستگی اقتصادی بسیاری از کشورهای دنیا به منابع معدنی، اعم از نفت، گاز، طلا و دیگر فلزات و کانی‌های غیرفلزی، و نقش زمین‌شناسی در شناسایی و اکتشاف این منابع و یاری رساندن به دیگر علوم مرتبط در این زمینه‌ها، جایگاه زمین‌شناسی در عصر حاضر جایگاهی ویژه و در خور تامل می باشد. کشور ما نیز بعلت مساحت گسترده و تنوع پدیده های مرتبط با زمین‌شناسی و در اختیار داشتن منابع معدنی بسیار غنی و قرار گرفتن بر روی منطقه‌ای فعال از نظر زمین‌شناسی، نیاز وافری به پژوهشگران و متخصصان این رشته دارد تا به مطالعه و کاوش در آن پرداخته، ضمن شناخت اسرار آن، فرصت‌های استفاده از این منابع را فراهم سازند.
وزارتخانه‌هایی همچون صنایع و معادن، نفت، نیرو، راه، جهاد کشاورزی، آموزش‌وپرورش و همچنین شرکت‌های مرتبط با فعالیت‌های سدسازی، آب‌یابی، حفر تونل، راه‌سازی، اکتشاف آب و نفت و معادن، بخش‌های مرتبط با تهیه‌ی نقشه‌های زمین‌شناسی و معدنی، آزمایشگاه‌های سنگ‌شناسی و زمین‌شناسی و در مجموع کلیه‌ی مراکزی که در ارتباط با موضوع زمین فعالیت می‌کنند، می‌توانند زمینه‌های اشتغال و فعالیت فارغ‌التحصیلان رشته‌ی زمین‌شناسی باشند.
وضعیت نیاز کشور به این رشته در حال حاضر
سرزمین ایران از منابع معدنی بسیاری برخوردار است، این منابع اعم از مواد سوختی، ذخایر فلزی و غیرفلزی گران‌بها احتیاج به کشف و بهره‌برداری دارند. منطقه‌ای که ایران روی آن قرار دارد نیز جزو مناطق فعال به حساب می‌آید که باعث وقوع زلزله‌ها، تغییر ساختار زمین، پدیده کوه‌زایی، تغییر پهنای دریاها و خلیج مجاور و ده‌ها مطلب شگفت انگیز و درخور دقت و مطالعه بیشتر می شود. شناخت این همه پدیده فقط از دست پژوهشگران این رشته برمی‌آید.
انتخاب رشته فرآیند پیچیده‌ای است که نیاز به تخصص بالایی دارد. جهت انجام انتخاب رشته‌ی دانشگاهی توسط استاد علی قاسمی با ما تماس بگیرید