هدف و ماهیت
تربیت محقق آشنا به فلسفه‌ی اسلامی و سایر مکتب‌های مهم فلسفی و نیز تربیت مدرسان و استادان فلسفه برای دانشگاه‌های کشور هدف رشته فلسفه است. رشته فلسفه یک رشته‌ی آموزشی است که کلیه‌ی پرسش‌های بنیادی انسان را نسبت به مسائل وجود هستی جهان، پیرامون انسان و حقیقت انسان بررسی می‌کند پرسش‌هایی که زمانی به ارزش‌های دینی و معنوی بر می‌گردد که همان فلسفه‌ی دینی است و زمانی مربوط به ارزش‌های اخلاقی و مبانی ارزش‌های اخلاقی است که بعنوان فلسفه‌ی اخلاق آن را می‌شناسیم و گاه مبانی نظام حکومتی را در بر می‌گیرد که همان فلسفه‌ی سیاسی است و گاهی نیز شامل مبانی هنر و زیباشناسی و موضوعاتی از این دست می‌شود.
البته در دوره‌ی کارشناسی رشته‌ی فلسفه، دانشجویان شناخت مفصلی درباره‌ی تاریخ فلسفه‌ی غرب به دست می‌آورند. یعنی سیر تاریخی فلسفه را از فلسفه‌ی یونان تا زمان حاضر بررسی میکنند و تا حدودی نیز سیر تاریخی فلسفه‌ی اسلامی را مطالعه کرده و به مفاهیم و مسائل اساسی فلسفه اسلامی و پاسخ‌های فلسفه اسلامی به پرسش‌های بنیادی فلسفه می‌پردازند. همچنین علاوه بر تاریخ فلسفه، فیلسوفان مهم تاریخ فلسفه را بعنوان تک فیلسوف مورد بررسی قرار می‌دهند و شعب فرعی مباحث فلسفه مثل فلسفه‌ی دین، فلسفه‌ی اخلاق ، فلسفه‌ی علم، معرفت‌شناسی و زمینه‌های گوناگون مسائل فلسفی مانند فلسفه‌های تطبیقی را مطالعه میکنند.
برای تعریف فلسفه بهتر است که تفاوت آن را با سایر علوم توضیح داد چرا که سایر علوم هر یک به بخشی از موجودات عالم هستی می‌پردازند و آنها را مورد مطالعه و بررسی قرار می‌دهند. برای مثال یک گیاه‌شناس از بین همه موجودات هستی فقط گیاه را گزینش کرده و درباره آن سخن می‌گوید و یا یک ستاره‌شناس تنها اجرام آسمانی را مطالعه می‌کند. اما فلسفه درباره‌ی یک موجود گزینش شده سخن نمی‌گوید بلکه همه‌ی امور را در عالم هستی مورد بررسی قرار داده و با تمام موجودات سروکار دارد. مثلا در فلسفه از خدا گرفته تا انسان، از عالم طبیعت گرفته تا ماوراء طبیعت و از روح انسان و موجودات غیرمادی گرفته تا اجسام، مورد بحث و گفتگو قرار می‌گیرد. تفاوت دوم فلسفه با سایر علوم نیز در این است که در فلسفه مسائلی عام و کلی که درباره‌ی هر موجودی قابل طرح است، مورد مطالعه و تحقیق قرار می‌گیرد. برای مثال این سؤال که یک موجود مادی است یا غیرمادی، درباره‌ی هر موجودی از خدا گرفته تا یک تکه سنگ قابل طرح می‌باشد.
حال این دو فرق اساسی فلسفه با سایر علوم باعث شده که این علم بتواند به سوالاتی پاسخ دهد که پاسخش بر عهده‌ی هیچکدام از علوم خاص به خصوص علوم تجربی نیست. برای مثال این سوال که آیا غیر از موجودات مادی که در عالم می‌بینیم، موجودات غیرمادی نیز در عالم هستند؟ و آیا انسان فقط در همین وجود فیزیکی و بدن مادی خلاصه می‌شود یا هویت دیگری هم دارد که مادی نیست؟ و مهم‌تر از همه اینکه آیا کل هستی متکی به خالقی است و از او به وجود آمده و یا عالم هستی بی‌نیاز از خالق است؟ و ده‌ها سوال دیگر، در هیچکدام از علوم، به خصوص علوم تجربی پاسخ داده نمی‌شود و در واقع وظیفه‌ی این علوم پاسخ به سوال‌های فوق نیست. در حالیکه سوال‌های مورد نظر برای انسان کنجکاو مطرح است و نمی‌توان به انسان دستور داد که درباره‌ی این مسائل فکر نکند بلکه دانش خاصی لازم است که عهده‌دار و پاسخگوی اینگونه سوال‌ها باشد و فلسفه همین دانش خاص است یعنی فلسفه به این دسته از سوال‌های اساسی که برای ذهن بشر مطرح است و به نوعی جهان‌بینی هر انسان را می‌سازد، پاسخ می‌دهد و از همین‌جا می‌توان نتیجه گرفت که برخلاف تصور کسانی که فکر میکنند فلسفه دانش زائد و بیهوده‌ای است و همه نیازهای فکری و علمی بشر را همین علوم و دانش‌های تجربی می‌توانند پاسخ دهند صحیح نیست، بلکه نیاز به فلسفه، یک نیاز ذاتی برای ذهن انسان است.
توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه
توانایی علمی
ریاضیات قوی، زیرا ریاضیات پلی مناسب برای رفتن به سوی فلسفه می‌باشد.
توانایی جسمی
صاحب‌نظر باشد یعنی هم قدرت ذهنی و هم خلاقیت داشته باشد.
علاقمندی‌ها
نوعی علاقه‌ی ذاتی به فلسفه برای به‌دست آوردن پاسخ سوالاتی نظیر روابط علت و معلول در جهان هستی، ضروری می‌باشد.
هرکس ریاضیات یا هندسه نمی‌داند، وارد نشود! این جمله بر سر در آکادمی که افلاطون در زمان خویش تاسیس کرده و در آن فلسفه تعلیم می‌داد، نقش بسته بود. چرا که ریاضیات نیز مانند فلسفه با مسائل ذهنی، انتزاعی و غیرتجربی سر وکار دارد و برای موفقیت در ریاضیات به خصوص ریاضیات جدید نیز باید ذهن خود را از مسائل تجربی دور کرده و در حوزه‌ی استدلال، تعمق و تفکر کرد. به همین دلیل یکی از راه‌های موفقیت در فلسفه آشنایی اولیه با ریاضیات و مباحث ریاضی است. یعنی ریاضیات پلی مناسب برای رفتن به طرف فلسفه می‌باشد. علاقه‌مندی به فلسفه یکی دیگر از عوامل موفقیت در این رشته است. تنها فردی می‌تواند در این رشته موفق گردد و صاحب نظریه باشد که هم قدرت ذهنی و خلاقیت داشته و هم به این رشته بسیار علاقه‌مند باشد.
نکات تکمیلی
آشنایی کامل با زبان انگلیسی را برای دانشجویان فلسفه‌ی غرب و آشنایی با زبان عربی را برای دانشجویان فلسفه‌ی اسلامی ضروری می‌داند زیرا کتاب‌های فلسفه به زبان فارسی بسیار محدود می‌باشد و تازه همین کتاب‌های محدود نیز اکثراً نامفهوم هستند چون بیشتر مترجمین کتب فلسفی آشنایی دقیق و عمیقی از فلسفه ندارند.
رشته‌ی فلسفه، اهمیتی بنیادی در ارتقاء سطح فکری جامعه دارد چرا که هر جامعه نیازمند افرادی است که اهل تفکر و نقادی باشند و مسائل فرهنگی را فهمیده و مبانی فرهنگی را تشخیص دهند و رشته‌ی فلسفه وظیفه‌ی پرورش چنین متفکرانی را بر عهده دارد.
نقاط اشتراک و افتراق رشته‌ی فلسفه با رشته‌ی الهیات گرایش فلسفه و کلام اسلامی
در دفترچه‌ی معرفی رشته‌های دانشگاهی آزمون سراسری، با نام فلسفه، در دو رشته برخورد می‌کنیم که یکی رشته‌ی فلسفه به معنای عام آن و دیگری رشته‌ی الهیات و معارف اسلامی گرایش فلسفه و کلام اسلامی است. حال سوال اینجاست که این دو رشته چه تفاوتی با یکدیگر دارند؟
رشته‌ی فلسفه بطور سنتی بیشتر به آموزش فلسفه‌ی غرب می‌پردازد و هرچند که در این رشته به موازات فلسفه‌ی غرب، فلسفه‌ی اسلامی نیز تدریس می‌شود اما فلسفه‌ی اسلامی یک گرایش فرعی تلقی می‌گردد. ولیکن در رشته‌ی معارف اسلامی گرایش فلسفه و کلام اسلامی تنها به فلسفه اسلامی پرداخته می‌شود.
وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر
در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری امکان ادامه تحصیل وجود دارد. سیستم آموزش فلسفه‌ی اسلامی بر اساس مکاتب فلسفی مثل فلسفه مشاء، اشراق یا ملاصدرا می‌باشد. هرچند که دانشجویان هر یک از دو رشته‌ی فلسفه اسلامی و فلسفه‌ی غرب مطالعات محدودی نیز در زمینه‌ی فلسفه‌ی دیگر دارند یعنی دانشجویان فلسفه‌ی غرب واحدهایی را در زمینه‌ی فلسفه اسلامی و دانشجویان فلسفه‌ی اسلامی واحدهایی را در زمینه‌ی فلسفه غرب می‌گذرانند.
آینده‌ی شغلی و بازار کار
فارغ‌التحصیل فلسفه از نظر شغلی یا باید بعنوان استاد یا معلم فلسفه به تدریس فلسفه بپردازد و یا در مراکز پژوهشی مثل دایره‌المعارف‌ها و پژوهش‌گاه علوم‌انسانی فعالیت بکند که البته در چنین مراکزی بیشتر فارغ‌التحصیلان فوق‌لیسانس و دکترای فلسفه فعالیت دارند و یک لیسانس فلسفه در صورتیکه فعال و علاقه‌مند باشد، می‌تواند بعنوان دستیار پژوهشگر در بعضی از این مراکز مشغول به کار گردد.
انتخاب رشته فرآیند پیچیده‌ای است که نیاز به تخصص بالایی دارد. جهت انجام انتخاب رشته‌ی دانشگاهی توسط استاد علی قاسمی با ما تماس بگیرید