هدف و ماهیت
پیچیدگی و دشواری‌های امروز بشر و شرایط خاص جامعه و فشارهای روانی اجتماعی ناشی از زندگی پر هیاهوی قرن حاضر، ارائه‌ی خدمات و اقدامات اجتماعی در جهت استحکام خانواده و جامعه‌ای سالم، حرفه‌ی مددکاری و رشته مددکاری اجتماعی را به صورت یک نیاز اجتماعی مطرح کرده است. بررسی علل ناهنجاری‌ها و کج رفتاری‌های اجتماعی، عواملی که در کارکردهای اجتماعی افراد و گروه‌ها اثر می‌گذارد، رفاه اجتماعی اقشار و گروه‌های آسیب دیده و آسیب پذیر همچنین اداره‌ی امور موسسات و مراکز مددکاری و مشاوره‌ای ایجاب می‌کند تا جامعه نسبت به آموزش و پرورش مددکارانی مجهز به علم و دانش تخصص و تعهد اهتمام ورزد.
تعمیق مهارت‌های حرفه‌ای و آگاهی از مسائل اجتماعی و تحقیق و پژوهش حرفه‌ای اولویتی است که یک مددکار اجتماعی باید به آن بپردازد. تأکید رشته مددکار اجنماعی بر تربیت افراد متعهد و مسئول است که بتواند منطبق با اصول و فنون علمی و حرفه‌ای پاسخ‌گوی نیازهای افراد جامعه به خدمات مددکاری باشند.
رشته مددکاری اجتماعی عبارت از مجموعه‌ای متشکل از تدابیر و مشاوره و فعالیت‌های حرفه‌ای است که در قالب نهادها، سازمان‌ها و موسسات رفاهی توان‌بخشی، اجتماعی، فرهنگی و تربیتی عرضه می‌شود تا با ایجاد تغییر و دگرگونی مناسب در شرایط مادی و معنوی افراد و اقشار جامعه زمینه‌ی بهزیستی رشد و تعالی آن‌ها را فراهم آورد.
- تربیت و تامین نیروی انسانی متخصص و متعهد مورد نیاز جامعه در زمینه‌ی مددکاری اجتماعی.
- تلفیق علم و عمل در روش‌های نوین حرفه‌ای مددکاری اجتماعی و انطباق آن با اصول، ارزش‌ها و فلسفه‌ی مددکاری اجتماعی در بینش مکتب متعالی اسلام و منطبق بر مسائل انسانی و اجتماعی و فرهنگی جامعه‌ی اسلامی ایران.
- تقویت موسسات و مراکز مددکاری و مشاوره‌ای.
مددکار اجتماعی معمولاً به افراد زیر خدمات می دهد
- کودکان و والدینی که با شرایط سخت روبرو هستند.
- افراد سالمند
- افراد ناتوان فیزیکی یا ناتوان در یادگیری
- افراد ناتوان ذهنی
- جوانان تحت مراقبت
- افراد بی‌خانمان
- افرادی که به دنبال زندگی مستقل هستند.
- افراد معتاد
- بچه‌های بی‌سرپرست
- پدرخوانده‌ها و مادر خوانده‌ها که مسئولیت بچه‌های بی‌سرپرست را بر عهده می‌گیرند.
مددکار اجتماعی در کار خود با سایر متخصصان مانند کارکنان بخش سلامت، معلمان، پلیس و متخصصان بخش‌های مربوط به جرائم و تخلفات در ارتباط خواهد بود.
مددکار اجتماعی در زمینه‌های زیر به جامعه خدمت می‌کند
مددکاری فردی
ارائه‌ی خدمات حرفه‌ای به افراد و خانواده‌ها تا روابط اجتماعی سالم‌تر و موثرتری را دارا شده و قادر شوند با بهره‌گیری از استعدادها، توانمندی‌ها، امکانات درونی و بیرونی خود و جامعه به حداکثر رشد مادی و تعالی معنوی و رضامندی حاصل از آن دست یافته و بصورت مستقل و خودکفا و با کارآیی بیشتر به زندگی خویش ادامه دهند.
مددکاری جامعه‌ای
توسعه و تعمیم خدمات مددکاری اجتماعی در جوامع مختلف به منظور تامین نیازهای اجتماعی، فرهنگی رفاهی از طریق بسیج نیروها و جلب مشارکت‌های عمومی و بهره‌گیری از استعدادها و نیروهای موجود جامعه.
مددکاری گروهی
ارائه‌ی خدمات مددکاری گروهی به افراد به منظور رشد استعدادها، ظرفیت‌ها و قابلیت‌ها با بهره‌گیری از روابط و فعل و انفعالات گروهی است تا اعضاء قادر شوند بر مسائل و مشکلات خود فائق آمده و به نحو مطلوب‌تری از عهده‌ی وظایف و مسئولیت‌های فردی و اجتماعی برآیند.
رشته مددکاری اجتماعی در کار خود با افرادی با پیش زمینه‌های متفاوت سر و کار داشته و باید اعتماد آن‌ها را جلب کند تا بتواند به آن‌ها کمک کند. او اغلب در شرایطی است که درایت، صبر و درک بالایی را می‌طلبد. همچنین باید بتواند به سرعت خود را با شرایط مختلف تطبیق داده و روشی مناسب و به دور از هرگونه پیش‌داوری را بکار گیرد.
ساعت کاری مددکار اجتماعی به صورت تمام وقت است. البته گاهی در شب‌ها و تعطیلات نیز باید در دسترس باشد. وقتی در بیمارستان‌ها و مراکز مشاوره استخدام است، گاهی باید به صورت شیفتی کار کند.
در ادامه اطلاعات کاملی در مورد وظایف مددکار اجتماعی، دانش و مهارت مورد نیاز مددکار اجتماعی، تحصیلات لازم برای ورود به شغل مددکاری اجتماعی، بازار کار و فرصت‌های شغلی رشته مددکاری اجتماعی و درآمد مددکار اجتماعی و برخی از مددکاران اجتماعی معروف ارائه می‌شود.
وظایف مددکار اجتماعی
- ارزیابی و بررسی وضعیت مراجعه کننده.
- حفاظت از والدین یا کودکان در برابر خطرات.
- ایجاد رابطه مبتنی بر اعتماد با مراجعه کنندگان و خانواده‌های آن‌ها.
- حمایت‌های عملی از مراجعه کنندگان (یا تصمیم‌گیری برای آنان در زمان مورد نیاز).
- دادن اطلاعات، مشاوره و حمایت
- سازماندهی و مدیریت برنامه‌های حمایتی
- شرکت در جلسات تیم کاری
- نظارت بر اعضای تیم (در صورتیکه به شکل تیمی کار کنند)
- ثبت مستندات و نوشتن گزارشات
- دادن مدارک به دادگاه ( در زمان مورد نیاز)
- مهارت و توانمندی مورد نیاز مددکار اجتماعی
- توانایی ایجاد رابطه با افراد در سنین مختلف و با سابقه‌های متفاوت و جلب اعتماد آن‌ها
- رویکرد عملی و منعطف در کار
- رعایت ادب، داشتن صبر و هم‌دردی کردن با مراجعه‌کنندگان
- فهم نیازهای گروه‌های مختلف افراد
- طرز تفکر عادلانه و به دور از هر گونه پیش‌داوری و قضاوت
- توانایی کار تیمی همراه با استفاده از ابتکار فردی
- توانایی ارزیابی و درک موقعیت ها و انجام عمل مناسب
- پشتکار داشتن در مواجه با شرایط سخت و چالشی
- مدیریت زمان و سازماندهی مناسب
توانایی‌های مورد نیاز و قابل توصیه
در یک انتخاب شغل صحیح و درست، عوامل مختلفی از جمله ویژگی‌های شخصیتی، ارزش‌ها، علایق، مهارت‌ها، شرایط خانوادگی، شرایط جامعه و … برای هر فرد باید در نظر گرفته شوند. یکی از مهم ترین این عوامل ویژگی‌های شخصیتی می‌باشد. شناخت درست شخصیت هر فرد فرآیندی پیچیده و محتاج به تخصص و زمان کافی است. البته هر فردی ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد، حتی افرادی که به نوعی تیپ شخصیتی مشابه دارند، باز هم در برخی موارد با یکدیگر متفاوت هستند. به طور کلی همیشه افراد موفقی از تیپ‌های شخصیتی مختلف در تمام مشاغل هستند و نمی‌توان دقیقاً اعلام کرد که فقط تیپ‌های شخصیتی خاصی هستند که در این شغل موفق می‌شوند. اما طی تحقیقاتی که صورت گرفته تیپ‌های شخصیتی ای که برای این شغل معرفی می‌شوند، عموماً این کار را بیشتر پسندیده و رضایت شغلی بیشتری در آن داشته‌اند.
آینده‌ی شغلی، فرصت استخدامی و بازارکار مددکاری اجتماعی
- مددکار اجتماعی می‌تواند در مکان‌های زیر کار پیدا کند:
- موسسات خیریه
- پرورشگاه‌ها
- مراکز نگهداری افراد بی‌سرپرست
- مراکز مشاوره
- مراجعان خصوصی
- مراکز بازپروری
- مراکز اصلاح و تربیت
- مراکز درمان اعتیاد
- زندان‌ها
- و سایر سازمان‌های رفاهی، حمایتی، امدادی و توان‌بخشی.
در صورت داشتن سرمایه و شرایط لازم، مددکار اجتماعی می‌تواند کلینیک مددکاری اجتماعی تاسیس کند. هر فارغ‌التحصیل رشته‌ی مددکاری اجتماعی در حد کارشناسی که حداقل دو سال سابقه‌ی کاری مفید در مراکز دولتی یا غیردولتی را دارا باشد می‌تواند با مراجعه به بهزیستی شهرستان خود نسبت به اخذ پروانه‌ی تاسیس کلینیک اقدام نماید.
بهزیستی منطقه نیز با نیازسنجی، در صورت تایید نیاز نسبت به صدور پروانه اقدام می‌کند. معمولاً غیر از شهر تهران که به لحاظ سیاست‌های دولت اشباع شده معرفی شده و مجوز جدیدی صادر نمی‌شود در سایر شهرهای کشور مجوز صادر می‌شود. بعد از کسب موافقت اصولی، متقاضی می‌بایست نسبت به معرفی نیروی انسانی یک کلینیک و فراهم نمودن فضای کاری مناسب با حداقل دو اتاق اقدام نماید. برای صدور پروانه‌ی تاسیس کلینیک حداقل ۵ نفر نیروی انسانی شامل دو نفر مددکار اجتماعی، یک نفر روان‌شناس، یک نفر مشاور و یک نفر دارای مدرک کارشناسی در یکی از رشته‌های علوم انسانی یا علوم اجتماعی ضروری است.
انتخاب رشته فرآیند پیچیده‌ای است که نیاز به تخصص بالایی دارد. جهت انجام انتخاب رشته‌ی دانشگاهی توسط مهندس علی قاسمی با ما تماس بگیرید.