هدف و ماهیت
با تولد این تکنولوژی، بشر از پوست و گوشت گذشت و به اعماق شگفت‌انگیز بدن انسان راه یافت و توانست اجزای بدن را بیشتر در معرض دید و بررسی قرار دهد. سخن از دانش رادیولوژی تشخیصی است که در سال‌های اخیر به سرعت پیشرفت کرده و امکانات تشخیص پزشکی را به طور غیرقابل تصوری به پیش رانده است. بی‌شک به کارگیری این دانش، نیاز به تخصص ویژه دارد. تخصصی که در رشته‌ی تکنولوژی پرتوشناسی آموزش داده می‌شود. به عبارت دیگر، رشته پرتوشناسی، نحوه‌ی تصویربرداری از اعضای مختلف بدن را برای تشخیص پزشکی آموزش می‌دهد. دانشجویان رشته پرتوشناسی در ابتدا دروس پایه از قبیل فیزیک، آناتومی و فیزیولوژی را مطالعه می‌کنند و سپس دروس تخصصی تصویربرداری پزشکی را می‌آموزند و در همین زمینه با دستگاه‌های تصویربرداری و نحوه‌ی کارشان آشنا می‌شوند و پس از 2 سال می‌توانند به عنوان کاردان تصویربرداری، در بخش‌های رادیولوژی شروع به کار کنند. گفتنی است که اگر مسئول تکنولوژی رادیولوژی، آموزش لازم را ندیده باشد علاوه بر اینکه پرتوگیری بیمار را بالا می‌برد و به او آسیب می‌رساند، تصاویر مناسبی نیز از اعضای بدن تهیه نمی‌کند. در نتیجه، دکتر رادیولوژیست نمی‌تواند تفسیر مناسبی از تصاویر داشته و از روی آن‌ها تشخیص پزشکی دهد.
تفاوت توانمندی‌های کاردان و کارشناس این رشته پرتوشناسی نیز در آن است که در تکنولوژی پرتوشناسی از دستگاه‌های متفاوتی استفاده می‌شود و از اعضای مختلف بدن تصویربرداری می‌گردد. برخی از این تصویربرداری‌ها ساده است مثل تصویربرداری از دست، پا و انگشتان اما برخی از تصویربرداری‌ها تداخلی است، مثل تصویربرداری از سیستم گوارش، عروق و ادرار که اینگونه تصویربرداری‌ها، اختصاصی و نسبتاً دشوار می‌باشد و نیاز به دانش ویژه دارد. در این میان تصویربرداری‌های ساده بر عهده‌ی فارغ‌التحصیلان کاردانی و تصویربرداری‌های تخصصی و کار با دستگاه‌های M.R.I و C.P بر عهده‌ی فارغ‌التحصیلان کارشناسی است.
عمل تصویر برداری از اندام های مختلف بدن را که توسط اشعه‌ی ایکس انجام می‌شود رادیوگرافی می‌گویند که از دو کلمه‌ی رادیو به معنی اشعه وکلمه گرافی به معنی ثبت کردن می‌باشد.
کارشناسی رادیولوژی
برنامه‌ی آموزشی مقطع کارشناسی پیوسته و ناپیوسته، در راستای تربیت کارشناسان پرتوشناسی با توانمندی مناسب جهت استفاده از دستگاه‌ها و فناوری‌های جدید در زمینه‌ی تصویربرداری پزشکی طراحی شده است. در این دوره دانشجویان تجارب نظری و بالینی در زمینه‌های مختلف تصویربرداری از روش‌های ساده و روتین رادیوگرافی تا تکنیک‌های پیشرفته تصویربرداری از جمله توموگرافی کامپیوتری، تصویربرداری با تشدید مغناطیسی هسته اتم (MRI)، فراصوت و … را به دست آورد. فراگیران طی دوره‌ی کارشناسی علاوه بر آنکه جنبه‌های عمومی قانون مراقبت از بیمار را فرا می‌گیرند باید قوانین مربوط به حفاظت در برابر اشعه را نیز فرا گیرند تا بتوانند در اتاق‌های رادیوگرافی با کمترین مقدار اشعه، تصویربرداری نمایند. دانشجویان در طی دوره کارشناسی با تکنیک‌های تصویربرداری و دستگاه‌های تصویربرداری آشنا می‌شوند و نحوه انجام تکنیک‌ها تصویربرداری ساده تا تصویربرداری پیشرفته (شامل سیستم‌های دیجیتال، CT، MRI، سونوگرافی‌های مدرن و …) را فرا می‌گیرند. انجام پرتونگاری‌ها با استفاده از مواد کنتراست‌زای تزریقی و غیرتزریقی تحت نظارت پزشک متخصص و انجام روش‌های اختصاصی تصویربرداری پزشکی مانند مشارکت در انجام آنژیوگرافی‌ها و BMD و انجام تمامی امور مربوط به تاریک‌خانه‌ی رادیولوژی و همین‌طور همکاری و شرکت در فعالیت‌های پژوهشی پرتوشناسی در زمینه‌های تشخیصی و درمانی را فرا می‌گیرند.
توانایی‌های لازم
کار رادیولوژیست، یک کار بیمارستانی است. از همین‌رو دانشجوی رشته پرتوشناسی باید حس کار در بیمارستان و با بیماران را داشته باشد. همچنین باید بتواند درس‌هایی را که در طول تحصیل به صورت تئوری فرا گرفته، در کار عملی مورد استفاده قرار دهد و در نهایت لازم است که در درس‌های زیست‌شناسی، ریاضی و فیزیک توانمند باشد. تسلط به درس‌های ریاضی و فیزیک تا جایی مهم است که برخی از استادان رادیولوژی معتقدند که دانشجوی این رشته باید از بین داوطلبان گروه آزمایشی ریاضی و فنی انتخاب گردد. زیرا بدون آگاهی از اصول فیزیک که بر مبنای آن، کار تصویربرداری انجام می‌گیرد، امکان اشتباه در این کار وجود دارد.
موقعیت شغلی در ایران
کار رادیولوژیست در مقطع کاردانی و کارشناسی یک کار اجرایی است. البته کاردان این رشته بیشتر تصویربرداری ساده مثل تصویربرداری از دست، پا و انگشتان را انجام می‌دهد و کارشناسان این رشته تصویربرداری اختصاصی یا تصویربرداری تداخلی مانند تصویربرداری از دستگاه گوارش یا عروق را بر عهده دارند. در ضمن کار با دستگاه‌هایی مثل توموگرافی و MRI در محدوده‌ی فعالیت کارشناس این رشته است. در کل فارغ‌التحصیلان کاردانی این رشته در مؤسسه‌های تصویرنگاری و بیمارستان‌ها می‌توانند به عنوان مسئول آماده‌سازی دستگاه‌های مختلف رادیوگرافی، انجام عمل رادیولوژی، ظهور و ثبت کلیشه‌های رادیوگرافی فعالیت کنند.
آینده‌ی شغلی
- انجام دوره‌ی طرح نیروی انسانی بعد از اتمام دوره کارشناسی به مدت دو سال (به کارگیری نیروهای فارغ‌التحصیل در مراکز درمانی دولتی جهت آینده‌ی شغلی)
- جذب در مراکز درمانی مانند بیمارستان‌ها اعم از دولتی یا خصوصی، درمانگاه‌ها، کلینیک‌های رادیولوژی و سایر مراکز تصویر برداری
آینده‌ی تحصیلی
فارغ‌التحصیلان دوره‌ی کارشناسی تکنولوژی رشته پرتوشناسی تشخیصی قادر خواهند بود پس از فراغت از تحصیل در دوره‌ی کارشناسی‌ارشد و بالاتر در رشته‌های فیزیک پزشکی رادیوبیولوژی و حفاظت پرتویی و آناتومی ادامه تحصیل دهند.
درس‌های این رشته در طول تحصیل
طول دوره و شکل نظام:
متوسط طول دوره‌ی کارشناسی پیوسته رادیولوژی 4 سال وکارشناسی ناپیوسته 2 سال می‌باشد. نظام آموزش آن مطابق آیین‌نامه‌ی آموزشی دوره کاردانی، کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی پیوسته مصوب شورای عالی برنامه‌ریزی علوم پزشکی می‌باشد. دروس به صورت علمی و عملی- نظری و کارآموزی عرضه می‌شود که در طی جلسات متعدد هفتگی آموزش مورد نیاز انجام می‌یابد.
تعداد واحد دوره‌ی کارشناسی پیوسته رادیولوژی
- دروس عمومی: 22 واحد
- دروس پایه و اختصاصی: 92 واحد
- کارآموزی در عرصه : 16 واحد
تعداد واحد دوره‌ی کارشناسی ناپیوسته رادیولوژی
- دروس عمومی : 9 واحد
- دروس پایه و اختصاصی: 44 واحد
- کارآموزی در عرصه : 12 واحد
دروس پایه
فیزیک عمومی، تشریح، فیزیولوژی انسان، بهداشت عمومی
دروس اصلی
کمک‌های اولیه و مراقبت از بیمار در بخش پرتوشناسی، تشریح استخوان و مفاصل، اصطلاحات پرتوشناسی و ترمینولوژی پزشکی.
دروس تخصصی
فیزیک پرتوها، فیزیک پرتوشناسی تشخصیص، رادیوبیولوژی و حفاظت در برابر پرتوهای یون‌ساز، روش‌های پرتونگاری، رادیوگرافی با ماده‌ی حاجب، اصول تاریکخانه، اصول نگهداری و تعمیرات مقدماتی دستگاه‌های پرتوشناسی، ارزیابی تکنیکی فیلم‌های پرتونگاری، کارآموزی بیمارستانی.
انتخاب رشته فرآیند پیچیده‌ای است که نیاز به تخصص بالایی دارد. جهت انجام انتخاب رشته‌ی دانشگاهی توسط استاد علی قاسمی با ما تماس بگیرید